Kalitatif Araştırma Nedir?

Araştırma türlerinden birisi olan kalitatif araştırmalar aynı zamanda nitel araştırma olarak da adlandırılabilmektedir. Kalitatif araştırmalar; odak grup görüşmeleri, derinlemesine mülakatlar ve projektif teknikler olmak üzere 3 ana grupta incelenir. Genel anlamda  daha çok insan davranışları ve toplum üzerinde yapılan analizlerdir. Kalitatif araştırmalar, kantitatif araştırmalar ile ortaya çıkması pek mümkün olmayan küçük sorunları tespit edebilir. Kalitatif araştırmalar daha çok davranışlar üzerinde olduğu için duyguların, tutumların ve motivasyon ölçümlerinde daha etkin sonuçlar alınabilmektedir.

Kalitatif Araştırma Yöntem ve Teknikleri

Kalitatif araştırma yöntemleri arasında odak grup görüşmeleri, projektif teknikler ve derinlemesine mülakatlar önemli rol almaktadırlar. Örneğin odak grup görüşmelerinde bir problemin belirlenip çözümlenmesi için belirli grup halinde moderatör eşliğinde gerçekleşirken derinlemesine mülakatlarda görüşmeler bire bir şeklinde gerçekleşmektedir. Kalitatif araştırma yöntemlerinden birisi olan projektif tekniklerde ise sözcük ve cümle çağrışımı, cümle tamamlama testleri, tematik algılama testi ve üçüncü kişi tekniği gibi teknikler kullanılmaktadır. Kalitatif araştırmalarda nöropazarlama da önemli bir yer edinmektedir. İnsan ve toplum davranışları üzerine araştırmaların yapıldığı kalitatif araştırmalar, nöropazarlamanın uygulama alanları içerisine girebilmektedir. Bu uygulamalar içerisinde fMRI (bazı hareketler sırasında beyinde hangi bölgelerin aktif olduğunu göstermek için kullanılan inceleme), EEG ( beyinden elde edilen bilgiyi analiz etme yöntemi) ve göz izleme gibi yöntemler kullanılmaktadır. Bunlar dışında kalitatif araştırmalarda karşımıza en sık çıkan yöntem ise anket olmaktadır.

Kalitatif Araştırmaların Özellikleri Nelerdir?

Kalitatif araştırmalar kantitatif araştırmalara destek olarak etkinliklerini arttırabilmektedirler ve kantitatif araştırmalara göre daha az maliyetlidir. Peki kalitatif araştırma nesnel midir? Kalitatif araştırmalarda genelleştirilebilirlik vardır fakat tam olarak nesnel değildir. Çünkü araştırma sonuçları kişiden kişiye göre farklı yorumlanabilmektedir. Kalitatif araştırmalarda hedef kitleyi tam olarak temsil edecek örneklemeler yapılmamaktadır. Kalitatif araştırmalar esnek bir yapıya sahiptirler ve hızlı bir şekilde bilgi toplama olanağı sağlar. Araştırmalar yorumlamaya ihtiyaç duyar ve moderatörler tarafından kontrol edilebilme imkânına sahiptir.

Kalitatif Araştırmalar Nasıl Yapılır?

Kalitatif araştırmalar nitel bir araştırmalardır ve bilgi ya da veri toplama amacıyla yapılmaktadır. Daha çok insanların davranışları, duyguları ve düşünceleri üzerinden gerçekleşir.  Araştırma yapılacağı zaman odak grup görüşmeleri gibi teknikler kullanıldığı gibi gözlem, derinlemesine görüşme ve projektif teknikler olmak üzere 3 ana unsur aracılığıyla gerçekleşmektedir.

Derinlemesine Görüşme :

 Görüşme yapılan kişinin mümkün olduğunca konuşmaya, düşüncelerini açık bir şekilde ifade etmesine teşvik eden ve bire bir gerçekleşen kalitatif araştırma tekniğidir. Bir video cihazı ya da benzeri bir alet ile gerçekleşen görüşme, 30 – 120 dakika arasında sürmelidir. Görüşmeyi gerçekleştiren kişinin deneyimli olması önemli bir detaydır. Derinlemesine görüşmelerde, grup içerisinde çekimser davranma gibi bir durum olmadığı için duyarlı ve utanılacak konularda cevaplayıcılar açısından daha rahatlatıcı olabilmektedir.

Projektif Teknikler :

 Görüşmeci ve yanıtlayıcı arasında gerçekleşen görüşmelerde yanıt verecek tarafa belirli başlı kelimeler söylenerek ya da gösterilerek yanıtlayıcının aklına ilk gelen kelimeyi söylemesinin beklenildiği görüşmelerdir. Örnek olarak bir firmanın çıkacağı reklamda sloganların belirlenmesinde kullanılabilmektedir. Projektif tekniklerde yanıtlayıcının bilinçaltını harekete geçirmek temel amaçtır. Görsel ve sözel uyarıcılar kullanılabilmektedir. Projektif teknikler; hazırlık, yürütme ve yorumlanma aşamalarında zahmet isteyen zorlu bir süreçtir ve zaman zaman derinlemesine görüşmeler ile birlikte kullanılabilmektedir.

Gözlem :  

Kalitatif araştırmaların temelinde gözlem yatmaktadır. Araştırmanın sağlıklı olabilmesi için gözlemin çok iyi yapılması gerekmektedir. Kalitatif araştırmalardan olan odak grup görüşmeleri, projektif teknikler ve derinlemesine mülakatların da gerçekleşebilmesi için gözlemin olması gerekmektedir.

Diğer Kalitatif Araştırma Örnekleri Nelerdir?

Derinlemesine görüşmeler, projektif teknikler ve gözlem dışında diğer bir örnekte odak grup görüşmeleridir. Kalitatif araştırmalardan birisi olarak görülen ve birçok markanın problemlerini belirleyip nasıl bir strateji geliştireceğine yardımcı olan odak grup görüşmeleri, bir konu üzerinde odaklaşarak grup içerisinde gerçekleşen ve serbestçe tartışılan bir tekniktir. Bunun dışında anket aracılığı ile veri toplama da bir kalitatif araştırma örneğidir.

Kalitatif Araştırmalar Veri Örnekleri Nelerdir?

Araştırma türlerinde verilerden bahsederken genellikle akla kantitatif araştırmalar gelmektedir fakat kalitatif araştırmalarda yapılan odak grup görüşmeleri, derinlemesine mülakatlar ve projektif tekniklerde ortaya çıkan sonuçlar yorumlanırken de bir veri oluşmaktadır. Örneğin, bir odak grup görüşmesinde cinsiyet, yaş, ya da fiziksel özellikler önemli ise görüşme sonucunda bununla ilgili bir veri oluşabilmekte ve buna uygun olacak şekilde yorumlanmaktadır. Bu gibi benzer durumlar kalitatif araştırmalarda veri örnekleridir.

Kantitatif ve Kalitatif Araştırma Karşılaştırması

Kalitatif araştırmaları tanımlarken nitel araştırmalar olarak adlandırabileceğimizden bahsetmiştik. Kantitatif araştırmalar ise tam tersine nicel araştırmalar olarak adlandırılmaktadır. Daha basit bir şekilde açıklamak gerekirse kalitatif araştırmalarda insan ve toplum davranışları sosyal bilimler aracılığı ile incelenirken kantitatif araştırmalarda ise sayısal yorum yapılmaktadır. Benzer olarak kalitatif ve kantitatif araştırma da genelleştirilebilir. Kantitatif araştırmalarda veri toplarken yapılan deneyler, anketler rol oynarken kalitatif araştırmalarda gözlem, derinlemesine görüşmeler, projektif teknikler ve odak grup görüşmeleri rol oynamaktadır. Kantitatif araştırmaların ölçümleyemeyeceği durumlarda kalitatif araştırmalar bize daha çok yardımcı olacaktır. Kalitatif ve kantitatif araştırmalar mali açıdan kıyaslanacak olursa, kalitatif araştırmaların daha ucuz olduğu görülecektir. Sayısal veri bazında değil de duygu ve tutumlar açısından değerlendirilmesi gereken durumlarda kalitatif araştırmalar aracılığı ile yapılan araştırmalar daha etkin sonuçlar verebilmektedir.